قدیمی ترین شجره نامه جهان

محققان DNA باستانی یکی از مقبره های دوران نوسنگی در بریتانیا را بررسی کردند. مطالعات آن ها نشان می دهد، بیشتر افراد مدفون در این مقبره ها از پنج نسل متوالی از یک خانواده بزرگ هستند. در این مطالعه DNA باستانی، قدیمی ترین شجره نامه جهان شناخته می شود.

خب حالا داستان چیه؟

محققان DNA استخراج شده از استخوان ها و دندان های 35 فرد مدفون در Hazelton شمالی در منطقه ی Cotswolds-severn را بررسی کردند. تیم تحقیقاتی توانست تشخیص دهد که 27 نفر از آن ها خویشاوندان بیولوژیکی نزدیک هستند. این افراد تقریبا 5700 سال پیش – حدود 3700 تا 3600 قبل از میلاد – در بریتانیا زندگی می کردند.

این اولین مطالعه ای است که با استفاده از جزئیات دقیق، چگونگی ساختار خانواده های ماقبل تاریخ را نشان می دهد. این مطالعه نتایج و تفکر جدیدی در مورد روابط خویشاوندی و تدفین در دوران نوسنگی به ما می دهد. تیم تحقیقاتی شامل باستان شناسانی از دانشگاه نیوکاسل، بریتانیا و ژنتیک دانان دانشگاه باسک، دانشگاه وین و دانشگاه هاروارد بود. این مطالعه در مجله Nature منتشر شد.

روش انجام تحقیقات این تیم

بیشتر افراد مدفون در این مقبره ها، از نسل چهار زن بودند که همگی از یک مرد صاحب فرزند شدند. این مقبره در Hazelton شمالی، شامل دو اتاقک L شکل است که در شمال و جنوبِ ستونِ اصلی ساختار خطی قرار دارند. پس از مرگ، افراد در داخل این دو اتاقک دفن می شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مردان عموما همراه با پدر و برادر خود دفن می شدند. این نشان می دهد نسل های بعدی که در این اتاقک دفن شدند با افراد نسل اول از سمت پدر خویشاوند بودند.

طبق مشاهدات، دو تن از دختران مدفون در این مقبره ها دخترانی بودند که در کودکی فوت شدند. ولی به طور کلی بقایای دختران بالغ در این مقبره ها وجود نداشت. این نشان می دهد که بقایای آن ها در جای دیگری قرار دارد. یا این که در مقبره ی شرکای مذکری که با آن ها صاحب فرزند شدند، دفن شدند. حق استفاده از مقبره از طریق وابستگی به دودمان پدری انجام می شد. اما انتخاب دفن افراد در منطقه شمالی یا جنوبی اتاقک، در ابتدا به زن نسل اولی که از او منشا می گرفتند بستگی داشت. این نشان می دهد که زنان نسل اول از نظر اجتماعی در ذهن این جامعه، مهم و دارای جایگاه خاصی بودند.

جایگاه افراد و روابط خویشاوندی

به گفته محققان نشانه هایی وجود دارد که “پسرخوانده ها” در این دودمان پذیرفته شده بودند. علاوه بر این، تیم هیچ مدرکی مبنی بر اینکه هشت فرد دیگر از خویشاوندان بیولوژیکی آن هایی که در شجره خانواده هستند، پیدا نکردند. این ممکن است نشان دهنده ی این باشد که وابستگی و ارتباط بیولوژیکی تنها معیار نیست. به هرحال، سه نفر از این افراد زن بودند و ممکن است در مقبره همسری داشته باشند اما فرزندی نداشته باشند. یا دخترانی داشته باشند که به بلوغ رسیده و خانواده را ترک کرده اند و در مقبره حضور نداشته باشند.

دکتر Chris Fowler از دانشگاه نیوکاسل، اولین نویسنده و باستان شناس اصلی این مطالعه است. او گفت: «این مطالعه دیدگاهی بی سابقه از خویشاوندی در یک جامعه نوسنگی را به ما می دهد. مقبره Hazelton شمالی دارای دو قسمت اتاقک مجزا است که یکی از طریق ورودی شمالی و دیگری از طریق ورودی جنوبی قابل دسترسی است. در ابتدا در هر یک از دو نیمه مقبره، بقایای مردگان یکی از دو شاخه ی هر خانواده را قرار می دادند. این روش دفن افراد از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا نشان می دهد که طرح معماری دیگر مقبره های نوسنگی ممکن است نشانگر نحوه ی عملکرد خویشاوندی در آن مقبره ها باشد.

نتیجه گیری

اینینگو اولالده از دانشگاه کشور باسک و ایکرباسک، ژنتیک دان اصلی این مطالعه و نویسنده اول است. او گفت: «حفاظت عالی از DNA در مقبره و استفاده از جدیدترین فناوری ها در تجزیه و تحلیل DNA به ما کمک زیادی کرد. به ما این امکان را داد که قدیمی ترین شجره نامه بازسازی شده را کشف کنیم و آن را تجزیه و تحلیل کنیم. تا بتوانیم دانش اساسی در مورد ساختار اجتماعی این گروه های باستانی درک کنیم.»

دیوید رایش از دانشگاه هاروارد، در آزمایشگاهش تولید DNA باستانی را رهبری می کرد. او افزود: «این مطالعه منعکس کننده آینده ی DNA باستانی است. مطالعه ای که در آن باستان شناسان می توانند DNA باستانی را با دقت بیشتری تجزیه و تحلیل کنند. با این کار می توانند به سوالات اساسی باستان شناسان پاسخ دهند.»

ران پینهانسی از دانشگاه وین می گوید:« در سال ها پیش تصور این که در مورد ساختارهای خویشاوندی دوران نوسنگی بدانیم دشوار بود. اما این تازه آغاز راه است و بدون شک ما به دنبال شواهد بیشتری در بریتانیا، اقیانوس اطلس، فرانسه و مناطق دیگر دنیا هستیم.» هم چنین موزه کورینیوم، Cirencester، اجازه نمونه برداری از بقایای مجموعه خود را داده است.

منابع

• Chris Fowler, Iñigo Olalde, Vicki Cummings, Ian Armit, Lindsey Büster, Sarah Cuthbert, Nadin Rohland, Olivia Cheronet, Ron Pinhasi, David Reich. A high-resolution picture of kinship practices in an Early Neolithic tomb. Nature, 2021; DOI: 10.1038/s41586-021-04241-4

مترجم: مهسا صیدی | ویراستار و تولید محتوا: نفیسه مظفری

بیشتر بخوانید: چه چیزی ما را به انسان تبدیل می‌کند؟